Nu het inlassen van de strip in het dak vordert, begint de voorbereiding van de vervolgfase, het afwerken. Ik heb hiervoor onlangs een vertinset zonder lood gekocht. De vraag die zich aandiende is echter hoe ik dit aan kon brengen met zo min mogelijk warmte inbreng.
Zachtsolderen met minimale warme inbreng?
Daarom nog even een vraag gesteld aan Jeroen Blankers waar ik de vertinset had gekocht of dit eventueel ook met een elektrische dan wel gasgestookte soldeerbout kon. Hij antwoordde:
Eerst moet de plaat voorvertind worden, dat is de plaat die vertind gaat worden na zorgvuldig blankmaken insmeren met vertinningspasta. Dit verwarmen (kan alleen met de vlam) tot er zich een tinlaag vormt op de plaat. Nu met een droge of vochtige pluisvrije doek over de plaat gaan. Er is nu een glimmende voorvertinde laag ontstaan. Dit eerste proces is niet te doen zonder vlam. Bij dit eerste proces wordt de meeste warmte in de plaat gebracht.
Smeltpunt van carrosserietin ligt rond de 200 graden celcius. Dat is dus stukken lager dan de temeratuur bij lassen ca. 1200 graden.
Ook het egaal afwerken/aanbrengen van de carrosserietin zou ik alleen met de vlam doen. Na het voorvertinnen de uiteinde van de tinstaaf verwarmen en zodra deze smelt een aantal klodders op de voorvertinde plaat plakken. Met de vlam de klodder tin verwarmen tot die begint te smelten, platdrukken, vlam er overheen aaien zodat het kneedbaar blijft en alles spreiden of verder bijvullen tot de gewenste egale laagdikte is bereikt.
Een kleine brander is voldoende: butaan, propaanbrander, campinggasbrander, mapbrander. Een autogeenbrander is veel te heet!!
Een dak van een auto kan inderdaad een gevoelige plek zijn voor het trekken van plaat. Vaak zit er weinig vorm/ stijfheid in de plaat. Als je merkt dat bij het voorvertinnen de plaat al gaat trekken, dan kun je beter gelijk stoppen, tinpasta verwijderen/ afwassen met water. Plaat af laten koelen en een kop koffie gaan drinken. Daarna is de plaat (meestal) weer teruggekomen in z’n oude vorm.
Dat kan dus toch alleen met een vlam, althans het vertinnen van de plaat. Het vlaksmeren zou ik nog met een forse soldeerbout kunnen proberen als backup.
Nadat ik nog wat meer gelezen had over zachtsolderen leerde ik dat het eigenlijk vooral bedoeld is om strak op elkaar liggende delen te verbinden. De vraag op het VolvoKV forum of een 1 tot 1,5 mm naad dicht te smeren is, leverde de suggestie op van Jan om Debrasel AL si 12 aluminium plamuur te gebruiken. Interessant spul, hierover las ik het volgende:
Debrasel AL si 12 aluminium plamuur is onvergelijkbaar met andere plamuren. Het is makkelijk aan te brengen, is binnen 10 minuten uitgehard en heeft zeer goede roestwerende eigenschappen. Debrasel wordt bij schadeherstel vooral toegepast voor het roestvrij afwerken van lasnaden en het dichten van kleine gaatjes of scheurtjes in de carrosserie. Ook het roestvrij afwerken van raamsponningen of felsnaden is met Debrasel erg makkelijk.
Debrasel AL si 12 wordt zo hard dat het ook mogelijk is om afgebroken hoeken op carrosseriedelen te repareren of om schroefgaten op te vullen en er nieuw schroefdraad in te tappen.
Mooi spul dus en dit lijkt erg geschikt om mijn naad op te vullen. Nadeel is alleen dat mocht er teveel op komen het er alleen door slijpen weer af te krijgen is. En daarnaast (maar dat is niet onderbouwd), het blijft plamuur. Tijd voor een proefstukje!
Proefstukje zachtsolderen lasnaad
Eerst van twee rest stukken dakplaat een vergelijkbare constructie gemaakt. Een beetje bolling, een naad van 1 tot 1,5 mm en twee hechtjes en goed schoongemaakt staal.
Daarna de vertin pasta erop en met de hobbybrander verhit tot de pasta begon te bobbelen en na wegvegen een glimmende laag had gevormd.
De vlam van de brander bleek wel vrij onnauwkeurig te werken waardoor ook de lak er omheen verbrandde. Het dichtmaken van de naad met een klodder tin door hem uit te smeren met een in lijnolie gedoopte essenhouten spatel ging op zich prima.
Al met al was het werkstuk wel vrij warm geworden, warmer dan tijdens het lassen. Daarop nog een stukje geprobeerd maar nu met een veel kleiner brandertje.
Duurde iets langer, maar werkte wel veel nauwkeuriger en leidde ook tot een mooie glimmende laag. Weer een klodder tin erop:
En na uitsmeren best mooi vlak.
Hij drukt er aan de onderkant mooi doorheen. Ik ga denk ik nog even een proefstuk maken en dan alleen met de kleine brander werken en gebruik maken van de Cold Front pasta.
Als het werkstuk dan niet te warm wordt, ga ik toch voor het vertinnen en niet voor de plamuur.
Update
Dank voor alle reacties. Meerdere malen kwam de suggestie voorbij om toch een goede zware soldeerbout te gebruiken. De loodvrije tin had ik bij Blankers gekocht, maar de vertinningspasta kocht ik bij Vocor omdat deze geen Zinkchloride bevat en dus niet corrosief is. Daarop even aan Johan van Vocor gevraagd of er een vlam nodig is voor het voor vertinnen. Hij antwoordde:
Met een soldeerbout is het lastig om en de plaat en de smeertin op temperatuur te houden. Je krijgt de tin niet zo makkelijk plastisch. Ik zou het met een brander doen. Als de deze niet direct op de plaat zet maar er een beetje overheen laat wapperen breng je ook niet zo veel warmte in.
Een vlam is niet nodig, alleen warmte.
Dus een open vlam is niet nodig. Dan toch maar aan de slag met de soldeerbout en eventueel aangevuld met de mini-brander.
Maar ja, nog steeds blijven er veel opties:
- Eerst helemaal doorlassen of niet.
- Debrasel Al SI plamuur gebruiken
- Vertinnen met loodvrije tin
Stand van zaken tot nu toe na het aan de bovenzijde afslijpen van de hechtjes.
Overigens denk ik dat de “kuil” die ik heb er deels ook in hoort. De ingezette plaat loopt al wat op naar de richel. Doordat ik die echter een stuk naar achteren gezet heb, is dit minder vloeiend en zal een deel opgevuld moeten worden. De vraag is echter tot hoe hoog, maar dat lijkt me een mooie klus voor de strakmaker.
Suggesties blijven welkom: Vertinnen of plamuren?
Update 2
Op basis van de reacties en adviezen die ik kreeg, dank!, ben ik tot de conclusie gekomen dat gewoon doorlassen toch de beste aanpak is. Het werd een optelsom van: geen vochtinwerking van binnenuit, zo min mogelijk verschillende materialen en geen kans op doorzakken.
Zie ook de vervolg blogpost: Plaat in dak Amazon combi gelast
Update 3
Inmiddels heeft het proefstukje een tijd gelegen en is het toch gaan roesten.
Dit wordt veroorzaakt door niet geheel uitgewerkte vertinningspasta. Hier had Bas Jansen van Carrosseriebouw Jansen tijdens het sparren over de body restauratie ook al voor gewaarschuwd.
Ik kies dus niet voor vertinnen, maar voor staalplamuur voor het afwerken van lasnaden.
Probeer het eens met een soldeerbout waar loodgieters zink mee solderen. Vast wel te leen ergens.
Dank voor je reactie. Voor het vertinnen is echt een vlam nodig. Het dichtsmeren als er eenmaal tin op zit ga ik inderdaad ook even met een zware soldeerbout proberen.
plaat word dus niet volledig afgelast ? enkel om b.v. de 2cm ?
zelf ook goede evaring met debrasel , als je dezelfde dag nog gaat schuren is het te doen met groffe korrel , laat je het te lang dan wordt het inderdaad steenhard
oldschool..!
Afstand tussen de hechtjes is gemiddeld iets van 5mm. Dus op zich is na afslijpen alles dichtlassen ook nog wel goed te doen.

Het mooie van afwerken met tin vind ik echter de garantie dat het roestvrij is en blijft.
persoonlijk las ik alles dicht , geen kans op inzakkingen , zodat de rand terug zichtbaar word
Ik zou ook voorgesteld hebben om een goede zware soldeerbout te gebruiken. Hiermee soldeerden we vroeger ook zink en koper plaat aan elkaar. Je kan de warmte beter doseren en precies daar brengen waar nodig. Eventueel heb ik nog wel een goede zware bout liggen.
Die soldeerbout zeker even proberen Lars. Dat is zo’n flinke knaap op gas (met vlam die de bout verhit). Kun je heerlijk mee solderen. Ook plaat etc. Werkt doorgaans fijner en subtieler dan met open vlam.
Er komt bij dit proces een zuur vrij meen ik me te herinneren. Dus maak het erna goed schoon. Anders kan je niet lakken en het zuur maakt ergens anders schade. Daarna niet vijlen, die kan je daarna weggooien. Jeroen heeft speciale raspen. En als je toch schuurt een mondkapje voor. Vanwege giftigheid.
Die plamuur is fantastisch!
Dat was inderdaad voorheen met de vertinningspasta wel het geval. Tegenwoordig is er ook pasta die niet corrosief is en die vertinningspasta heb ik gekocht bij Vocor. Toch zal ik even kijken wat mijn proefstukje doet zonder dat ik hem heb afgespoeld.
Giftigheid en het niet mogen schuren geldt in combinatie met tin met lood. Normaal wordt 75% lood en 25% tin gebruikt. Ik heb echter gekozen voor loodvrije tin van Blankers. Is wat lastiger te verwerken, maar dus veiliger om daarna af te werken. Hoe dan ook is een mondkapje tegen het stof wel een goed plan.
Zou jij die plamuur aanbevelen boven vertinnen als opvulmiddel?
Hoi Lars,.
Ik zou voor het plamuren gaan. Je spuiter moet sowieso over de tin een dunne laag plamuur aanbrengen om de boel strak te krijgen.
De dakplaat is maar dun en met temperatuur verschillen gaat het dak altijd iets werken. Omdat de plamuur laag dunner maar harder is dan de onderliggende tin loop je het risico dat je de contouren van de plamuur door de lak heen gaat zien.
Op en ander stuk plaatwerk (bijv een wielkast) zou je hier geen last van hebben omdat het stugger is.Met een dakplaat zou ik echt kiezen voor een opbouw met zo min mogelijk verschillende materialen.
Aangezien plamuur onvermijdelijk is kan de basis voor je afwerk plamuur ook beter bestaan uit een soortgelijk materiaal.
Bij het bedrijf waar ik heb gewerkt gebruikte we altijd ”Ferro Alu” voor ruwe stukken en lasnaden, Debrasel is ook een prima suggestie.